Αυλώνα – Μεγάλη Βρύση – Κουλάς – Αγ. Παντελεήμονας
(Η διαδρομή φαίνεται στον χάρτη με μωβ χρώμα)
Η διαδρομή αυτή είναι περίπου 4-5 χιλιόμετρα και ξεκινάει από τη έξοδο του χωριού με αριθμό 6 προς Σκλαβείκα (Πτέρη) . Ο δρόμος είναι για περιπατητές πιο εξασκημένους και ριψοκίνδυνους διότι σε ορισμένα σημεία έχει βυθίσει και θέλει προσοχή. Το περπάτημα είναι δύσκολο, για όσους δεν έχουν συνηθίσει τους κατηφορικούς δρόμους, επειδή ο δρόμος είναι πολύ κατηφορικός σε όλο το μήκος της διαδρομής , δεδομένου ότι κατεβαίνεις από υψόμετρο 635 που είναι το χωριό στα 100 μέτρα που είναι το εκκλησάκι του Αγ. Παντελεήμονα και η πηγή . Η επιστροφή βέβαια είναι αρκετά δύσκολη γιατί τα χιλιόμετρα είναι πολλά και ανήφορος. Για αυτό συστήνουμε να κανονίσετε να έλθουν να σας πάρουν με αυτοκίνητο για την επιστροφή.
Η διάνοιξη του δρόμου που σας προτείνουμε να περπατήσετε, μέχρι το Κοιμητήριο , έγινε με χρηματοδότηση των κατοίκων του χωριού, ενώ ο Σύλλογος Αυλωνιτών έπαιξε τον κύριο ρόλο στην συγκέντρωση χρημάτων και την εκτέλεση του έργου. Η διάνοιξη άρχισε το 1969, μέχρι τότε ο δρόμος ήταν μόνο για ζώα και πεζούς, και η κρατική χρηματοδότηση για την βελτίωση του δρόμου είναι ασήμαντη.
Ξεκινώντας λοιπόν από την έξοδο 6 και περπατώντας για 1000 μέτρα φθάνουμε στο σημείο Πόρτα το Βράχο. Εδώ η πλαγιά του βουνού είναι σχεδόν κάθετη με ύψος περίπου 100 μέτρα πάνω από το επίπεδο του δρόμου και περίπου άλλα τόσα κάτω από το δρόμο. Παλιότερα ο δρόμος σε αυτό το σημείο ήταν τόσο στενός που με δυσκολία περνούσε ένα άλογο φορτωμένο. Η θέα από δω είναι καταπληκτική και βλέπεις το ρέμα του Κουλά με την πυκνή βλάστηση από πλατάνια, που καταλήγει στου Σερντάρη. Είναι επίσης πολύ καλή η θέα του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες και των χωριών της Ολυμπίας, καθώς και του βουνού Βίγλιζα.
Συνεχίζοντας τον δρόμο και αφού περπατήσουμε περίπου 100 μέτρα φθάνουμε στο σημείο που διακλαδίζεται ο δρόμος, και αριστερά οδηγεί προς τα Σκλαβέικα (Πτέρη), ενώ δεξιά προς την Μεγάλη Βρύση και τις Καρυές. Σε περίπου 200 μέτρα φθάνουμε στο Κοιμητήριο της Αυλώνας. Ο προ του Κοιμητηρίου χώρος λέγεται Αντρέα τ΄Αλώνι και πριν γίνουν οι αμαξιτοί δρόμοι που του άλλαξαν την μορφή ήταν ένας όμορφος τόπος με χαμηλούς ολοστρόγγυλους θάμνους.
Στη ΝΔ γωνία του Κοιμητηρίου ευρίσκεται η πηγή ονομαζόμενη, λόγω της μεγάλης ποσότητας νερού, Μεγάλη Βρύση. Στο σημείο πηγάζει μεγάλη ποσότητα νερού εξαιρετικής ποιότητας, και υπάρχουν εγκαταστάσεις δεξαμενής και αντλιοστασίου που στέλνουν το νερό με υδραγωγείο από το 1978 στην δεξαμενή του χωριού. Πριν το 1970 όλη η περιοχή βόρια της πηγής ήταν ποτιστικά χωράφια ,και όλα τα νοικοκυριά του χωριού διέθεταν ένα μικρό κομμάτι γης για να φυτεύουν τα ζαρζαβατικά τους. Πιο παλιά, πριν το 1961 που απόκτησε υδραγωγείο η Αυλώνα, στον περίγυρο της Μεγάλης –Βρύσης και προς τον μαντρότοιχο του Κοιμητηρίου, υπήρχε μεγάλο υπόστεγο το οποίο χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες του χωριού για να πλένουν τα ρούχα της οικογένειας. Προς την πλευρά του τοίχου ήταν οι εστίες που άναβαν την φωτιά και τοποθετούσαν τα λεβέτια που ζέσταιναν το νερό, ενώ προς της εξωτερική πλευρά υπήρχε χαμηλό πεζούλι που τοποθετούσαν την σκάφη που έπλεναν. Τα φρεσκοπλυμένα ρούχα οι γυναίκες τα άπλωναν να στεγνώσουν στους θάμνους στου Αντρέα τ΄Αλώνι που είπαμε παραπάνω.
Το Κοιμητήριο, και ο ναός του Αγίου Δημητρίου , έχουν κτισθεί το 1830 περίπου . Πριν το 1830 οι νεκροί ενταφιάζονταν σε διαφορετικά σημεία της περιοχής διότι και το χωριό δεν ήταν συγκεντρωμένο σε ένα σημείο.
Μόλις περάσουμε την διασταύρωση του δρόμου προς Πτέρη, βαδίζουμε περίπου 200 μέτρα. Στα δεξιά μας αρχίζει ο δρόμος που θα μας οδηγήσει με κάποια δυσκολία στον Αγ. Παντελεήμονα.
Στον δρόμο μπορούν να περάσουν τρακτέρ όχι όμως μικρά αυτοκίνητα. Ο δρόμος αφού περάσει κάτω από το σημείο του βράχου ,κατευθύνεται προς του Κουλά το Ρέμα, και περνά στην απέναντι πλαγιά του ρέματος. Συνεχίσει με κατεύθυνση Βόρια και σε ένα σημείο έχει γίνει κατολίσθηση και διακόπτεται η ομαλή πορεία της διαδρομής. Ωστόσο είναι σχετικά εύκολο να διανύσεις τα λίγα μέτρα της κατολίσθησης και να βρεθείς πάλι στον βατό δρόμο.
Από εκεί και πέρα τα πράγματα είναι εύκολα η διαδρομή συνεχίζει στην πλαγιά του βουνού ενώ κάτω φαίνεται το ρέμα του Σερντάρη, που εκβάλει στην Νέδα.
Σε λίγο φθάνουμε στο εκκλησάκι του Αγ. Παντελεήμονα ,το οποίο είναι παρεκκλήσι του χωριού Καλίτσαινα. Η εκκλησία γιορτάζει στις 27 Ιουλίου και εδώ κάθε χρόνο μετά την Θεία Λειτουργία ,στον περίβολο του ναού οργανώνεται από το Δ.Δ. Καλίτσαινας πανηγύρι με παραδοσιακό γλέντι στο οποίο από ανέκαθεν συμμετείχε πολύς κόσμος από τα γύρω χωριά.
Εδώ μπορείτε να καθίσετε στα γύρω δένδρα ή στο υπόστεγο του ναού, να θαυμάσετε την φυσική ομορφιά ,να κολατσίσετε να πιείτε το κρασάκι ή το τσιπουράκι σας ή δροσερό νερό από την πηγή, να αναπαυθείτε ή να πάρετε ένα υπνάκο. Το περιβάλλον είναι τόσο ήσυχο και δεν θα σας ενοχλήσει τίποτα.
Μόλις ξεκουραστείτε μπορείτε αν θέλετε να συνεχίσετε μέχρι την Καλίτσαινα, και από εκεί να πάτε στην Αυλώνα. Βέβαια η διαδρομή αυτή είναι όλη ανηφορική και ξεπερνάει 7-8 χιλιόμετρα.
Το προτιμότερο για σας είναι να έχετε πει σε κάποιο φίλο σας να έλθει να σας πάρει με αυτοκίνητο μέσω Καλίτσαινας που ο δρόμος είναι καλύτερος.
